این نوشته آموزشی ترجمه متن (What is Intellectual Property? World Intellectual Property Organization, P. 2-3) است.
مالکیت فکری چیست؟
مالکیت فکری به خلاقیت های فکری مانند اختراعات، آثار ادبی – هنری، نمادها، اسامی و تصاویر استفاده شده در تجارت اشاره می کند. مالکیت فکری به دو دسته تقسیم می شود:
- مالکیت صنعتی که شامل مصادیقی چون اختراع ها، علائم تجاری، طرح های صنعتی و نشانه های جغرافیایی است.
- کپی رایت شامل آثار ادبی (مانند رمان، شعر و نمایشنامه)، فیلم، موسیقی، آثار هنری (مانند طراحی، نقاشی، عکس و مجسمه) و طراحی معماری است. حقوق مرتبط به کپی رایت نیز شامل اجرای هنرمندان در برنامه هایشان، تولیدکنندگان فنوگرام (آواهای صوتی) و پخش کننده های برنامه های رادیو و تلویزیون است.
حقوق مالکیت فکری چیست؟
حقوق مالکیت فکری مانند دیگر حقوق مالکیت است. این حقوق به پدیدآورندگان یا مالکان آفرینش های فکری مثل اختراعات، علائم تجاری یا آثار تحت حمایت کپی رایت اجازه می دهد تا از کار یا سرمایه گذاری خود در این آفرینش، بهره ببرند. این حقوق در ماده 27 اعلامیه جهانی حقوق بشر تصریح شده و حق حفاظت از منافع مادی و معنوی ناشی از ابداع تولیدات علمی، ادبی و هنری را مقرر کرده است.
اهمیت مالکیت فکری برای اولین بار در کنوانسیون پاریس برای حمایت از مالکیت صنعتی (1883) و کنوانسیون برن برای حمایت از آثار ادبی و هنری (1886) به رسمیت شناخته شد. هر دو معاهده توسط سازمان جهانی مالکیت فکری (WIPO) مدیریت می شوند.
چرا باید از مالکیت فکری حمایت کنیم؟
چند دلیل قانع کننده وجود دارد. نخست ایجاد و ابداع آثار جدید در زمینه های فناوری و فرهنگ، موجب پیشرفت و رفاه به منظور آسایش بشریت می شود؛ دوم حمایت قانونی از ابتکارات جدید، اختصاص منابع بیشتر برای نوآوری های جدید را تشویق می کند و سوم ارتقا و حفاظت از مالکیت فکری باعث رشد اقتصادی، ایجاد مشاغل و صنایع جدید و افزایش کیفیت و بهره مندی از زندگی مناسب تر می شود.
نظام مالکیت فکری کارآمد و عادلانه می تواند به تمام کشورها کمک کند تا قدرت بالقوه مالکیت فکری را به عنوان یک شتاب دهنده برای توسعه اقتصادی و رفاه اجتماعی و فرهنگی درک کنند. نظام مالکیت فکری با ایجاد توازن بین منافع مبتکران و منافع عمومی و نیز با ایجاد محیطی که در آن خلاقیت و ابداع شکوفا می شود، به نفع همه عمل می کند.
افراد عادی چگونه از حقوق مالکیت فکری منتفع می شوند؟
حقوق مالکیت فکری به خلاقیت و تلاش انسان پاداش می دهد که به نوعی محرک پیشرفت بشر است. برای مثال:
- صنایع ضبط و نشر فیلم های چند میلیارد دلاری و نرم افزارها – که میلیون ها نفر در سراسر جهان از آن لذت می برند- بدون حمایت کپی رایت وجود نداشتند.
- بدون نظام تشوبقی حق اختراع، محققان و مخترعان انگیزه کمی در جهت ادامه تولید بیشتر و بهتر محصولات مفید برای مصرف کنندگان داشتند.
- بدون حمایت بین المللی و قابل اتکای علایم تجاری، مصرف کنندگان راهی برای خرید مطمئن محصولات و خدمات نداشتند، تا از آنها در برابر تقلب و جعل با ابزارهای بازدارنده حمایت کند.