فصل يكم: تعاريف
ماده 1
از نظر این قانون به مؤلف و مصنف و هنرمند «پديد آورنده» و به آن‌چه از راه دانش يا هنر و يا ابتكار آنان پديد مي‌آيد بدون در نظر گرفتن طريقه يا روشي كه در بيان و يا ظهور و يا ايجاد آن به كار رفته « اثر» اطلاق مي‌شود.
ماده 2
اثرهاي مورد حمايت اين قانون به شرح زير است:
1. كتاب و رساله و جزوه و نمايشنامه و هر نوشته ديگر علمي و فني و ادبي و هنري؛
2. شعر و ترانه و سرود و تصنيف كه به هرترتيب و روش نوشته يا ضبط يا نشر شده باشد؛
3. اثر سمعي و بصري به منظور اجرا در صحنه‌هاي نمايش يا پرده سينما يا پخش از راديو يا تلويزيون كه به هر ترتيب و روش نوشته يا ضبط یا نشر شده باشد؛
4. اثر موسيقي كه به هر ترتيب و روش نوشته يا ضبط يا نشر شده باشد؛
5. نقاشي و تصوير و طرح و نقش و نقشه جغرافيايي ابتكاري و نوشته‌ها و خط‌هاي تزئيني و هرگونه اثر تزئيني و اثرتجسمي كه به هر طريق و روش به صورت ساده يا تركيبي به وجود آمده باشد؛
6. هرگونه پيكره (مجسمه)؛
7. اثر معماري از قبيل طرح و نقشه ساختمان؛
8. اثر عكاسي كه با روش ابتكاري و ابداع پديد آمده باشد؛
9. اثر ابتكاري مربوط به هنرهاي دستي يا صنعتي و نقشه قالي و گليم؛
10. اثر ابتكاري كه بر پايه فرهنگ عامه (فولكلور) يا ميراث فرهنگي و هنر ملي پديد آمده باشد؛
11. اثر فني كه جنبه ابداع و ابتكار داشته باشد و
12. هرگونه اثر مبتكرانه ديگر كه از تركيب چند اثر از اثرهاي نامبرده در اين فصل پديد آمده باشد.
فصل دوم: حقوق پديد‌آورنده
ماده 3
حقوق پديد‌آورنده شامل حق انحصاري نشر و پخش و عرضه و اجراي اثر و حق بهره‌برداري مادي و معنوي از نام و اثر اوست.
ماده 4
حقوق معنوي پديد‌آورنده محدود به زمان و مكان نيست و غير قابل انتقال است.
ماده 5
پديد‌آورنده اثرهاي مورد حمايت اين قانون مي‌تواند استفاده از حقوق مادي خود را در كليه موارد از جمله موارد زير به غير واگذار كند:
1. تهيه فيلم‌هاي سينمايي و تلويزيوني و مانند آن؛
2. نمايش صحنه‌اي مانند تئاتر و باله و نمايش‌هاي ديگر؛
3. ضبط تصويري يا صوتي اثر بر روي صفحه يا نوار يا هر وسيله ديگر؛
4. پخش از راديو و تلويزيون و وسايل ديگر؛
5. ترجمه و نشر و تكثير و عرضه اثر از راه چاپ و نقاشي و عكاسي و گراور و كليشه و قالب‌ريزي و مانند آن؛
6. استفاده از اثر در كارهاي علمي و ادبي و صنعتي و هنري و تبليغاتي و
7. بكاربردن اثر در فراهم كردن يا پديد آوردن اثرهاي ديگري كه در ماده دوم اين قانون درج شده است.
ماده 6
اثري كه با همكاري دو يا چند پديد‌آورنده به وجود آمده باشد و كار يكايك آنان جدا و متمايز نباشد اثر مشترك ناميده مي شود و حقوق ناشي از آن حق مشاع پديد‌آورندگان است.
ماده 7
نقل از اثرهايي كه انتشار يافته است و استناد به آنها به مقاصد ادبي و علمي و فني و آموزشي و تربيتي و به صورت انتقاد و تقريظ با ذكر مأخذ در حدود متعارف مجاز است.
تبصره – ذكر مأخذ در مورد جزوه‌هايي كه براي تدريس در موسسات آموزشي توسط معلمان آنها تهيه و تكثير مي‌شود الزامي نيست مشروط بر اين كه جنبه انتفاعي نداشته باشد.
ماده 8
كتابخانه‌هاي عمومي و موسسات جمع‌آوري نشريات و موسسات علمي و آموزشي كه به صورت غيرانتفاعي اداره مي‌شوند، مي‌توانند طبق آيين‌نامه‌اي كه به تصويب هيأت وزيران خواهد رسيد از اثرهاي مورد حمايت اين قانون از راه عكس‌برداري يا طرق مشابه آن به ميزان مورد نياز و متناسب با فعاليت خود نسخه‌برداري كنند.
ماده 9
وزارت اطلاعات مي‌تواند آثاري را كه قبل از تصويب اين قانون پخش كرده و يا انتشار داده است پس از تصويب اين قانون نيز كماكان مورد استفاده قرار دهد.
ماده 10
وزارت آموزش و پژوهش مي‌تواند كتاب‌هاي درسي را كه قبل از تصويب اين قانون به موجب قانون كتاب‌هاي درسي چاپ و منتشر كرده است كماكان مورد استفاده قرار دهد.
ماده 11
نسخه برداري از اثرهاي مورد حمايت اين قانون مذكور در بند (1) از ماده (2 ) و ضبط برنامه‌هاي راديويي و تلويزيوني فقط در صورتي كه براي استفاده شخصي و غيرانتفاعي باشد مجاز است.
فصل سوم: مدت حمايت از حق پديد‌آورنده و حمايت‌هاي قانوني ديگر
ماده 12
مدت استفاده از حقوق مادي پديد‌آورنده موضوع اين قانون كه به موجب وصايت يا وراثت منتقل مي‌شود از تاريخ مرگ پديد‌آورنده سي سال است و اگر وارثي وجود نداشته باشد يا بر اثر وصايت به كسي منتقل نشده باشد براي همان مدت به منظور استفاده عمومي در اختيار وزارت فرهنگ و هنر قرار خواهد گرفت.
تبصره – مدت حمايت اثر مشترك موضوع ماده (6 ) اين قانون سي سال بعد از فوت آخرين پديد‌آورنده خواهد بود.[1]
ماده 13
حقوق مادي اثرهايي كه نتيجه سفارش پديد مي‌آيد تا سي سال از تاريخ پديد‌آمدن اثر متعلق به سفارش دهنده است مگر آنكه براي مدت كمتر يا ترتيب محدودتري توافق شده باشد.
تبصره – پاداش و جايزه نقدي و امتيازاتي كه در مسابقات علمي و هنري و ادبي طبق شرايط مسابقه به آثار مورد حمايت اين قانون موضوع اين ماده تعلق مي‌گيرد متعلق به پديد‌آورنده خواهد بود.
ماده 14
انتقال گيرنده حق پديد‌آورنده مي تواند تا سي سال پس از واگذاري از اين حق استفاده كند مگر اينكه براي مدت كمتر توافق شده باشد.
ماده 15
در مورد مواد (13 )و (14 ) پس از انقضاي مدت‌هاي مندرج در آن مواد استفاده از حق مذكور در صورت حيات پديد‌آورنده متعلق به خود و در غير اين صورت تابع ترتيب مقرر در ماده (12 ) خواهد بود.
ماده 16
در موارد زير حقوق مادي پديد‌آورنده از تاريخ نشر يا عرضه به مدت سي سال مورد حمايت اين قانون خواهد بود:
1. اثرهاي سينمايي يا عكاسي و
2. هرگاه اثر متعلق به شخص حقوقي باشد يا حق استفاده از آن به شخص حقوقی واگذار شده باشد.
ماده 17
نام و عنوان و نشانه ويژه‌اي كه معرف اثر است از حمايت اين قانون برخوردار خواهد بود و هيچ كس نمي‌تواند آنها را براي اثر ديگري از همان نوع يا مانند آن به ترتيبي كه القاء شبهه كند بكار برد.
ماده 18
انتقال گيرنده و ناشر و كساني كه طبق اين قانون اجازه استفاده يا استناد يا اقتباس از اثري را به منظور انتفاع دارند بايد نام پديد‌آورنده را با عنوان و نشانه ويژه معرف اثر همراه اثر يا روي نسخه اصلي يا نسخه هاي چاپي يا تكثير شده به روش معمول و متداول اعلام و درج نمايند مگر اينكه پديد‌آورنده به ترتيب ديگري موافقت كرده باشد.
ماده 19
هرگونه تغيير يا تحريف در اثرهاي مورد حمايت اين قانون و نشر آن بدون اجازه پديد‌آورنده ممنوع است.
ماده 20
چاپخانه‌ها و بنگاه‌هاي ضبط صوت و كارگاه‌ها و اشخاصي كه به چاپ يا نشر يا پخش و يا ضبط و يا تكثير اثرهاي مورد حمايت اين قانون مي‌پردازند بايد شماره دفعات چاپ و تعداد نسخه كتاب و يا ضبط و يا تكثير يا پخش يا انتشار وشماره مسلسل روي صفحه موسيقي و صدا را بر تمام نسخه‌هايي كه پخش مي‌شود با ذكر تاريخ و نام چاپخانه يا بنگاه و كار‌گاه مربوط برحسب مورد درج نمايند.
ماده 21
پديد‌آورندگان مي‌توانند اثر و نام و عنوان و نشانه ويژه اثر خود را در مراكزي كه وزارت فرهنگ و هنر با تعيين نوع آثار آگهي مي‌نمايد به ثبت برسانند.
آيين‌نامه چگونگي و ترتيب انجام يافتن تشريفات ثبت و همچنين مرجع پذيرفتن درخواست ثبت به تصويب هيأت وزيران خواهد رسيد.
ماده 22
حقوق مادي پديد‌آورنده موقعي از حمايت اين قانون برخوردار خواهد بود كه اثر براي نخستين بار در ايران چاپ يا پخش يا نشر يا اجرا شده باشد و قبلاً در هيچ كشوري چاپ يا نشر يا پخش و يا اجرا نشده باشد.
فصل چهارم: تخلفات و مجازات‌ها
ماده 23
هركس تمام يا قسمتي از اثر ديگري را كه مورد حمايت اين قانون است به نام خود يا به نام پديد‌آورنده بدون اجازه او و يا عالماً عامداً به نام شخص ديگري غير از پديد‌آورنده نشر يا پخش يا عرضه كند به حبس تأديبي از شش ماه تا سه سال محكوم خواهد شد.
ماده 24
هركس بدون اجازه ترجمه ديگري را به نام خود يا ديگري چاپ و پخش و نشر كند به حبس تأديبي از سه ماه تا يك سال محكوم خواهد شد.
ماده 25
متخلفين از مواد17-18-19-20 اين قانون به حبس تأديبي از سه ماه تا يك سال محكوم خواهند شد.
ماده 26
نسبت به متخلفان از مواد17-18-19-20 اين قانون در مواردي كه به سبب سپري شدن مدت حق پديد‌آورندگان استفاده از اثر با رعايت مقررات اين قانون براي همگان آزاد است . وزارت فرهنگ و هنر عنوان شاكي خصوصي را خواهد داشت.
ماده 27
شاكي خصوصي مي‌تواند از دادگاه صادركننده حكم نهايي درخواست كند كه مفاد حكم در يكي از روزنامه‌ها به انتخاب و هزينه او آگهي شود.
ماده 28
هرگاه متخلف از اين قانون شخصي حقوقي باشد علاوه بر تعقيب جزايي شخص حقيقي مسئول كه جرم ناشي از تصمیم او باشد خسارت شاكي خصوصي از اموال شخص حقوقي جبران خواهد شد و در صورتي كه اموال شخص حقوقي به تنهايي تكافو نكند مابه‌التفاوت از اموال مرتكب جرم جبران مي‌شود.
ماده 29
مراجع قضايي مي‌توانند ضمن رسيدگي به شكايت شاكي خصوصي نسبت به جلوگيري از نشر و پخش و عرضه آثار مورد شكايت و ضبط آن دستور لازم به ضابطين دادگستري بدهند.
ماده 30
اثرهايي كه بيش از تصويب اين قانون پديد آمده از حمايت اين قانون برخوردار است اشخاصي كه بدون اجاره از اثرهاي ديگران تا تاريخ تصويب اين قانون استفاده يا بهره‌برداري كرده‌اند حق نشر يا اجرا يا پخش يا تكثير يا ارائه مجدد يا فروش آن آثار را ندارند مگر با اجازه پديد‌آورنده يا قائم‌مقام او با رعايت اين قانون. متخلفين از حكم اين ماده و همچنين كساني كه براي فرار از كيفر به تاريخ مقدم بر تصويب اين قانون اثر را به چاپ رسانند يا ضبط يا تكثير يا از آن بهره‌برداري كنند به كيفر مقرر در ماده (23 ) محكوم خواهند شد. دعاوي و شكاياتي كه قبل از تصويب اين قانون در مراجع قضايي مطرح گرديده به اعتبار خود باقي است.
ماده 31
تعقيب بزه‌هاي مذكور در اين قانون با شكايت شاكي خصوصي شروع و با گذشت او موقوف مي‌شود.
ماده 32
مواد (245)و (246) و (247)و (248) قانون مجازات عمومي ملغي است.
ماده 33
آيين‌نامه هاي اجرايي اين قانون از طرف وزارت فرهنگ و هنر، وزارت دادگستري و وزارت اطلاعات تهيه و به تصويب هيأت وزيران خواهد رسيد.
قانون فوق مشتمل بر سي و سه ماده و سه تبصره پس از تصويب مجلس سنا در تاريخ روز دوشنبه سوم آذر ماه
1348 در جلسه روز پنجشنبه يازدهم دي ماه يكهزار و سيصد و چهل و هشت شمسي به تصويب شوراي ملي رسيد.
[1]– این ماده در سال 1389 اصلاح شده است. قانون اصلاحی نیز در همین مجموعه در دسترس است.