این قانون در تاریخ 29/04/1382 به تصویب مجلس و در تاریخ 08/05/1382 به تأیید شورای نگهبان رسیده است.
ماده ۱
به موجب اين قانون وزارت جهاد كشاورزي موظف است به منظور‌حفاظت از منافع ملي، ساماندهي امر كنترل و گواهي بذر و نهال و حفظ حقوق مالكيت معنوي به نژادگران، نسبت به شناسائي و ثبت ارقام جديد گياهي و كنترل و نظارت بر امور‌بذر و نهال كشور اقدام نمايد.
ماده ۲
براي اجراي مفاد اين قانون، مؤسسه تحقيقات ثبت و گواهي بذر و نهال (كه از اين پس « مؤسسه» ناميده مي‌شود) در سازمان تحقيقات و آموزش كشاورزي و با استفاده از امكانات فيزيكي و كاركنان موجود وزارت جهاد كشاورزي و زير نظر هيأت امناء‌سازمان تحقيقات و آموزش كشاورزي تأسيس مي‌شود. شناسائي، ثبت ارقام گياهي و‌كنترل و گواهي بذر و نهال در كشور منحصراً توسط اين مؤسسه انجام خواهد شد.
تبصره ۱
تركيب هيأت امناء سازمان تحقيقات و آموزش كشاورزي به شرح زير‌خواهد بود:
– وزير جهاد كشاورزي.
– وزير علوم، تحقيقات و فناوري.
– رييس سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور.
– رييس سازمان حفاظت محيط زيست.
– معاون وزير و رييس سازمان تحقيقات و آموزش كشاورزي و يك نفر از معاونين اجرايي وزارت جهاد كشاورزي به انتخاب وزير جهاد كشاورزي.
– دو نفر از اعضاء برجسته هيأت علمي دانشگاهها به معرفي وزير علوم، تحقيقات‌و فناوري.
– سه نفر محقق برجسته وزارت جهاد كشاورزي به انتخاب وزير جهاد كشاورزي.
تبصره ۲
رييس سازمان تحقيقات و آموزش كشاورزي وزارت جهاد كشاورزي به‌عنوان دبير هيأت امناء سازمان مذكور انجام وظيفه خواهد كرد.
تبصره ۳
تشكيلات مؤسسه حداكثر سه ماه پس از تصويب اين قانون، توسط وزارت جهاد كشاورزي تهيه و به هيأت امناء سازمان ارائه و پس از تصويب سازمان مديريت و برنامه‌ريزي كشور به‌اجرا درمي‌آيد.
تبصره ۴
كليه واحدها و تشكيلات موازي با مؤسسه در وزارت جهاد كشاورزي از‌تاريخ تصويب تشكيلات اين مؤسسه منحل و امكانات و وظايف آنها به مؤسسه منتقل مي‌گردد.
تبصره ۵
رييس مؤسسه به پيشنهاد معاون وزير و رييس سازمان تحقيقات و‌آموزش كشاورزي و با حكم وزير جهاد كشاورزي به اين سمت منصوب خواهد شد.
تبصره ۶
مؤسسه از نظر مقررات عمومي مالي، اداري، استخدامي و تشكيلاتي تابع مقررات سازمان تحقيقات و آموزش كشاورزي مي‌باشد.
ماده ۳
ارقام گياهي جديد چنانچه واجد شرايط زير باشند ثبت مي‌شوند:
الف – جديد بودن رقم (۱زير نويس ) به شكلي كه با ارقام ثبت يا شناخته شده قبلي از نظر‌خصوصيات ژنتيكي تمايز داشته باشد. ارقام تراريخته (۲زيرنويس ) نيز مشمول اين بند خواهند بود.
ب – رقم جديد از نظر ژنتيكي و ظاهري و يا هر دو مورد يكنواخت باشد.
ج – خصوصيات رقم اعم از دورگ (هيبريد) و يا غير دورگ (غير هيبريد) در‌سالهاي توليد و تكثير ثابت بماند.
تبصره ۱
ذخاير ژنتيك گياهي اصلاح نشده و وحشي به عنوان ذخاير ملي تلقي گرديده و ثبت آنها تحت نام بخشهاي غيردولتي مجاز نمي‌باشد. ثبت اين گونه ذخاير‌براساس تقاضاي دستگاههاي دولتي تحت نام دولت جمهوري اسلامي ايران انجام خواهد شد.
تبصره ۲
آيين‌نامه معرفي و ثبت ارقام گياهي توسط مؤسسه تهيه و پس از تصويب‌هيأت امناء سازمان قابل اجراء خواهد بود.
تبصره ۳
مؤسسه موظف است درصورت دريافت پيشنهاد از طرف دانشگاهها،مؤسسات تحقيقاتي و اشخاص حقيقي و حقوقي ديگر نسبت به ثبت ارقام شناخته شده قبلي (رايج) و رگه‌هاي خالص (لاين‌هاي خالص)، اميدبخش، رگه‌هاي نر عقيم (لاين‌هاي نر عقيم) و خويش آميخته (اينبرد) كه در توليد رقم نقش اساسي دارد، اقدام‌نمايد.
تبصره ۴
مؤسسه موظف است ثبت ارقام رايج كشور را در اولويت قرار دهد.
ماده ۴
به منظور حصول اطمينان از اين كه بذر و نهال توليد شده حاصل از ارقام جديد داراي همان خصوصيات رقم در زمان ثبت آن مي‌باشد و خصوصيات مورد نظر در‌زمان تكثير، بوجاري و توزيع تغيير نيافته و از سلامت و استانداردهاي تعيين شده برخوردار است، مؤسسه موظف است نسبت به انجام امور زير اعمال نظارت نموده، بذر و‌نهال توليدي را كنترل و گواهي نمايد:
الف – تعيين اصالت ژنتيكي بذر و نهالهاي تكثير شده.
1- cultivar
2- Transgenic
ب – سلامت بذر و نهال توليدي.
ج – رعايت استانداردهاي ملي يا بين‌المللي كه اجراي آنها براي توليد بذر و نهال به طريق رسمي يا قانوني مورد پذيرش جمهوري اسلامي ايران قرار گرفته است. سطح‌استاندارد ملي بالاتر از استانداردهاي بين‌المللي تعيين خواهد شد.
ماده ۵
ثبت ارقام اصلاح شده گياهي باعث مالكيت معنوي و به منزله تعلق انحصاري بهره‌برداري اقتصادي از آن رقم به مدت حداكثر هجده سال به اصلاح كننده (حقيقي يا حقوقي) مي‌باشد. هرگونه استفاده تجاري از ارقام ثبت شده منوط به كسب‌مجوز كتبي از اصلاح كننده است.
تبصره
به نژادگراني كه رقمي را به ثبت مي‌رسانند، مي‌توانند امتياز انحصاري بهره‌برداري اقتصادي خود را به اشخاص حقيقي و حقوقي ديگر واگذار نمايند.
ماده ۶
به مؤسسه اجازه داده مي‌شود:
الف – نسبت به صدور مجوز به واحدها و اشخاص حقيقي و حقوقي ذي‌صلاح كه زيرنظر و با اخذ مجوز از مؤسسه به امر نظارت و كنترل و گواهي بذر و نهال در كليه مراحل‌توليد و فرآوري بذر و نهال مبادرت مي‌كنند، اقدام نمايد.
ب – نسبت به صدور مجوز توليد براي واحدها و اشخاص حقيقي و حقوقي ذي‌صلاح كه با نظارت مراجع ذي‌ربط به توليد بذر و نهال مبادرت مي‌نمايند، اقدام نمايد.
ج – جهت ارائه خدمات فني، شناسائي ارقام، كنترل كيفي بذر و نهال و ديگر‌وظايف محوله براساس تعرفه‌اي كه به تصويب هيأت امناء سازمان خواهد رسيد، بخشي‌از هزينه‌هاي شناسائي و ثبت ارقام گياهي و كليه هزينه‌هاي كنترل و گواهي بذر و نهال را‌دريافت و به حساب اختصاصي مؤسسه نزد خزانه‌داري كل واريز و معادل آن را در بودجه ساليانه مؤسسه منظور نمايد.
تبصره
ثبت ذخاير ژنتيكي اصلاح نشده تحت نام جمهوري اسلامي ايران بدون‌اخذ هزينه انجام خواهد شد.
د – استاندارد طبقات مختلف بذر پرورش ۳، (سوپراليت)، مادري (اليت)، گواهي‌شده، دورگ (هيبريد) و غيره را تعيين و پس از تصويب هيأت امناء سازمان اعلام نمايد.
ماده ۷
موارد زير تخلف محسوب و با متخلفان مطابق قوانين و مقررات رفتار‌خواهد شد :
الف – ثبت و معرفي ارقام ثبت شده متعلق به اشخاص حقيقي و حقوقي ديگر به‌نام خود.
ب – عدم رعايت اصول فني مرتبط با تكثير بذر و نهال كه توسط مؤسسه ابلاغ شده و موجب ضرر و زيان به اشخاص حقيقي و حقوقي ذي‌نفع شود.
ج – عدم رعايت مقررات قرنطينه گياهي كشور.
د – بهره‌برداري از ارقام ثبت شده بدون كسب مجوزهاي قانوني از اشخاص حقيقي و حقوقي كه رقم ياد شده به نام آنها ثبت گرديده است.
هـ – توليد و تكثير بذر و نهال براي عرضه به بازار بدون كسب گواهي مؤسسه.
تبصره
مراجع قضايي كشور مكلفند براساس شكايت مؤسسه و ساير اشخاص ذي‌نفع و گزارش كارشناسي مؤسسه يا ساير مؤسسات هم تراز به موضوع رسيدگي نموده و درصورت احراز تخلف، مرتكبين را به پرداخت جزاي نقدي معادل يك الي سه برابر ضرر‌و زيان وارده و همچنين به پرداخت ضرر و زيان وارده به شاكي به نرخ زمان صدور حكم محكوم نمايد.
ماده ۸
مؤسسه به منظور جلوگيري از اختلاط ژنتيكي و براي توليد بذر و نهال با‌كيفيت مطلوب مناطق مناسب توليد ارقام مختلف بذر و نهال را شناسايي و معرفي مي‌نمايد.
ماده ۹
وزارت جهاد كشاورزي موظف است تسهيلات لازم براي توسعه فعاليتها و‌تشويق و حمايت بخش خصوصي در جهت سرمايه‌گذاري در زمينه اصلاح، توليد، تكثير،توزيع و صادرات بذر و نهال را فراهم نمايد.
ماده ۱۰
صادرات بذر و نهال در مقياس تجاري منوط به اخذ گواهي از مؤسسه با‌رعايت مقررات قرنطينه مي‌باشد.
ماده ۱۱
از تاريخ تصويب اين قانون ورود انواع بذر و نهال در سطح تجاري پس از‌كسب مجوز وزارت جهاد كشاورزي با رعايت مقررات قرنطينه كشور و استانداردهاي بذر‌و نهال صورت خواهد گرفت.
تبصره
ورود نمونه‌هاي آزمايشي ارقام گياهي خارجي جهت انجام تحقيقات در‌مؤسسات و مراكز تحقيقاتي دولتي و غيردولتي براي استفاده در تحقيقات و بررسي سازگاري، از اين قانون مستثني مي‌باشد.
ماده ۱۲
به منظور دستيابي به فناوري جديد و بهره‌برداري از توانمنديهاي علمي موجود درعرصه بين‌المللي و تبادل اطلاعات و فراهم آوردن بستر لازم جهت فعاليتهاي تحقيقاتي به مؤسسه اجازه داده مي‌شود با رعايت مقررات مربوط، به عضويت سازمانهاي زير در آيد:
اتحاديه بين‌المللي تجزيه بذر (ايستا)
International Seed Testing Association (ISTA)
اتحاديه بذر آسيا و اقيانوسيه
Asian Pacfic Seed Association (IPSA)
واحد بذر سازمان توسعه و همكاريهاي اقتصادي
Cooperation Organization for Economical Cooperation and Development Seed Scheme
اتحاديه بين‌المللي حفاظت از ارقام جديد گياهي
International Union for Protection of Plant New Varieties (UPOV)
شبكه بذر غرب آسيا و شمال آفريقا
West Asia and North Africa Seed Network (WANA Seed Network
ماده ۱۳
وزارت جهاد كشاورزي موظف است گزارش عملكرد ساليانه موضوع اين قانون را تهيه و به دولت و كميسيون كشاورزي، آب و منابع طبيعي مجلس شوراي‌اسلامي ارائه نمايد.
ماده ۱۴
آيين‌نامه‌هاي اجرايي اين قانون حداكثر سه ماه از تاريخ تصويب توسط وزارت جهاد كشاورزي تهيه و به تصويب هيأت وزيران خواهد رسيد.
قانون فوق مشتمل بر چهارده ماده و چهارده تبصره در جلسه علني روز يكشنبه مورخ بيست و نهم تيرماه يكهزار و سيصد و هشتاد و دو مجلس شوراي اسلامي تصويب و‌در تاريخ 08/05/1382 به تأييد شوراي نگهبان رسيده است.